GDPR & AI: wat overheidsorganisaties moeten weten

De AVG en AI: Een Overzicht

De AVG is een uitgebreide gegevensbeschermingsverordening in de Europese Unie (EU) die de persoonlijke gegevens van individuen beschermt. De verordening is van toepassing op zowel publieke als private entiteiten die persoonsgegevens verwerken van personen in de EU, ongeacht de locatie van de entiteit.

AI, vooral wanneer het gebruikmaakt van machine learning, vereist vaak de verwerking van grote hoeveelheden gegevens, waaronder persoonlijke gegevens, voor training en uitvoering. Deze inherente afhankelijkheid van gegevens maakt de relatie tussen AI en de AVG bijzonder relevant.

Belangrijke Overwegingen voor Overheidsorganisaties:

Hoogrisico AI-systemen in publieke diensten

De EU AI-verordening, die op 1 augustus 2024 van kracht is geworden, categoriseert AI-systemen die worden gebruikt bij werving als “hoog risico”. Deze verordening onderwerpt dergelijke systemen, waaronder die van overheidsorganisaties, aan strenge regels, waaronder eisen voor:

• Databeheer
• Risicomanagement
• Menselijk toezicht
• Transparantie

Data Protection Impact Assessments (DPIA’s)

Onder de AVG moeten overheidsorganisaties die AI-systemen inzetten die persoonsgegevens verwerken een DPIA uitvoeren. Een DPIA helpt potentiële privacyrisico’s te identificeren en te beperken die verband houden met gegevensverwerkingsactiviteiten. Dit is vooral belangrijk voor AI-systemen die worden gebruikt op gebieden zoals sociale zekerheid, waar geautomatiseerde beslissingen aanzienlijke gevolgen kunnen hebben voor individuen.

Transparantie en verklaarbaarheid

AI-systemen moeten op een transparante en verklaarbare manier worden ontworpen en geïmplementeerd. Burgers en juridische entiteiten die in contact komen met AI-systemen, vooral in openbare diensten, moeten geïnformeerd worden over hun interactie met AI en niet met een mens. Overheidsorganisaties moeten in staat zijn om duidelijke uitleg te geven over hoe AI-systemen worden gebruikt, welke gegevens ze gebruiken en de logica achter hun beslissingen, met name in hoog-risico toepassingen.

Bias en discriminatie

Het aanpakken van bias en discriminatie in AI-systemen is cruciaal om eerlijkheid te waarborgen en te voldoen aan de AVG. Overheidsorganisaties moeten alert zijn op mogelijke vooroordelen in trainingsgegevens en de outputs van AI-systemen. Maatregelen om bias te voorkomen en te beperken zijn onder andere:

• Zorgen voor representatieve datasets die de diversiteit van verschillende demografische groepen weerspiegelen
• Continu toezicht houden op AI-systemen om discriminerende uitkomsten te detecteren en te corrigeren

Samenwerking en kennisdeling

Het navigeren door de kruising van de AVG en AI vereist een samenwerkingsgerichte aanpak. Overheidsorganisaties zouden:

• Multistakeholderdialogen aangaan met de industrie, het maatschappelijk middenveld en de academische wereld om best practices te delen en opkomende uitdagingen aan te pakken.
• Zich op de hoogte houden van de evoluerende regelgevende ontwikkelingen, zoals de EU AI-verordening en de Algemene AI-gedragscode.
• Deelnemen aan initiatieven zoals de AI Governance Alliance om het begrip te vergroten en verantwoordelijk AI-beheer te bevorderen.

Toekomstbestendige AI-governance

De snelle evolutie van AI vereist een toekomstgerichte aanpak van governance. Overheidsorganisaties zouden:

• Investeren in doorlopend onderzoek en ontwikkeling om opkomende AI-trends voor te blijven.
• Flexibele regelgevende kaders ontwikkelen die zich kunnen aanpassen aan technologische vooruitgang.
• Een cultuur van continu leren en aanpassen om gelijke tred te houden met het dynamische landschap van AI en gegevensbescherming.

Conclusie

De integratie van AI in overheidsoperaties biedt enorme kansen voor het verbeteren van efficiëntie en publieke diensten. Echter, deze integratie moet op een verantwoorde en ethische manier gebeuren, waarbij wordt voldaan aan de AVG en andere relevante regelgeving. Door de belangrijkste overwegingen in deze blogpost te begrijpen, kunnen overheidsorganisaties de kracht van AI benutten, terwijl ze fundamentele rechten beschermen en het vertrouwen van het publiek versterken.